Paraziti u stolici i crevima kod ljudi – simptomi i lečenje
Šta su crevni paraziti?
Ljudski crevni paraziti mogu da budu jednoćelijski organizmi ili crevne gliste koje žive u tankom ili debelom crevu i kao izvor hrane koriste stolicu ili krv iz crevnog zida.Ljudi se često zabrinu kada primete nešto čudno u stolici i pitaju se da li su to možda crevni paraziti
Jednoćelijski paraziti – protozoe (praživotinje)
Jednoćelijski organizmi, kao što su giardia lamblija, poznata i kao giardia duodendalis, kriptosporidijumi i ciklospore, koriste hranljive materije iz stolice. One pripadaju živom carstvu praživotinja, odnosno protozoa (grč. Protos: prve; zoa: životinje). Ovi jednoćelijski organizmi koji se mogu videti u stolici kod ljudi mogu da izazovu upalu tankog creva i tako ometaju apsorpciju hranljivih materija. Dizenterična ameba (Entamoeba hystolytica) pretežno živi u debelom crevu.
Crevne gliste (helminti)
Crevne gliste, ili tačnije crvi (helminti), poput valjkastih crva (kukastih crva, crva vlašnjaka, velike dečje gliste i trihine), pantljičara i metilja, mogu biti veličine od nekoliko milimetara pa do nekoliko metara, jedu sadržaj creva ili sisaju krv iz zida creva, a izazivaju iste simptome kao i jednoćelijski crevni paraziti.
Kako dolazi do infekcije crevnim parazitima?
Paraziti se kriju u ljudskom ili životinjskom izmetu (stolici); izvor infekcije u siromašnim zemljama je najčešće hrana ili voda koja je kontaminirana fekalijama, a u industrijalizovanim zemljama vodene površine za rekreaciju (jezera, bazeni) ili muškarci homoseksualci.
Simptomi infekcije crevnim parazitima
Crevni paraziti mogu da izazovu jedan ili više od nabrojanih simptoma:
- Blaga dijareja voštane konzistencije i slabog obima, javlja se za nekoliko dana do nekoliko nedelja nakon puta u zemlje sa lošom higijenom, a traje od nekoliko dana do više meseci (poređenje radi: bakterijska dijareja obično nastupa iznenada i dramatično par sati nakon jela, a prestaje sama za nekoliko dana).
- Sluz u stolici.
- Nadimanje i flatulencija (ispuštanje gasova).
- Mršavljenje je uobičajeno.
- Bledilo, malaksalost, peckanje (usled smanjene apsorpcije minerala i vitamina).
- Dizenterična ameba može da izazove ozbiljan kolitis sa ulkusima, stomačne grčeve, krv u stolici povremeno sa gnojem – ova bolest je poznata kao amebna dizenterija, ili amebijaza. Dizenterična ameba može da napadne jetru, pluća, mozak ili druge organe u kojima formira ciste.
- Gliste, ili crvi, njihovi delovi ili jajašca ponekad mogu da se nađu u stolici.
- Infekcije, kako jednoćelijskim organizmima, tako i glistama, često su prisutne bez ikakvih simptoma.Kada se slučjno primete paraziti u stolici ljudi postanu svesni njihovog prisustva u organizmu.
Dijagnostikovanje crevnih parazita
Kako se otkrivaju paraziti u stolici i crevima ?
Dijagnoza može da se nasluti na osnovu istorije dugotrajnog nadimanja ili dijareje, a paraziti u stolici se mogu otkriti i dijagnoza potvrditi pomoću ovih analiza:
- Mikrobiološka analiza stolice. Ova analiza obično daje negativne rezultate pa se stoga moraju analizirati tri stolice u tri različita dana (sa najmanje dva dana razmaka).
- Test na okultno krvarenje može da otkrije krv u stolici.
- Analiza krvi često otkriva povišen nivo eozonofila i imunoglobulina E, kao i niži nivo feritina, hemoglobina ili crvenih krvnih zrnaca.
- CT ili biopsija su neophodni da bi se otkrile ciste u jetri, plućima ili mozgu.
Lečenje zarazne infekcije crevnim parazitima
- Lekovi protiv parazita, kao što su metronidazol, mepakrin, tinidazol i furazolidon su obično delotvorni, pod uslovom da poštujete režim koji vam je preporučio lekar. Paromomicin se ne apsorbuje iz creva u krv pa se može koristiti i u trudnoći. Za ciklospore može da se koristi trimetoprim/sulfametoksazol.
Paraziti u crevma se obično efikasno uništavaju i lečenje je uspešno.Međutim često se posle uspešnog lečenja ponovo primete paraziti u stolici što je simptom da postoje u crevima jer infekcija može da se ponovo javi, ukoliko izvor infekcije i dalje postoji.
Prevencija infekcije crevnim parazitima
infekcija crevnim parazitima može da se spreči:
- pranjem ruku sapunom pre jela i nakon pražnjenja creva
- kuvanjem namirnica čime se ubijaju paraziti (ali ne i dimljenjem i zamrzavanjem)
- pranjem svežeg voća i povrća
- putnici iz zapadnih zemalja bi tokom putovanja po zemljama Centralne i Južne Amerike ili južne Azije trebalo da jedu i piju samo zapakovane, flaširane ili kuvane namirnice i pića i voće koje mogu sami da oljušte.
Koliko je dugo osoba sa parazitskom dijarejom zarazna?
Osoba kod koje su primećeni paraziti u stolici je zarazna! Crevni paraziti se mogu preneti na druge osobe u njenoj okolini.
Stolica osobe koja ima crevne parazite je zarazna onoliko koliko traje infekcija ili, kao kod infekcije dizenteričnom amebom, godinama nakon što simptomi nestanu. Stolica inficirane osobe koja nema simptome je takođe zarazna.
