Bruh kod muškaraca i žena – simptomi, uzrok, operacija
Jedna od rutinskih operacija koja se u svakoj bolnici izvodi više puta nedeljno jeste operacija bruha, odnosno, kile. Bruh ili kila predstavlja stanje kada crevno tkivo, nekada praćeno i drugim tkivima, pod velikim pritiskom izađe iz normalnog položaja kroz slabu tačku trbušnog zida vani.
Svaki bruh ima svoju kesu, u kojoj je smešteno crevno tkivo, ima svoje dno, vrata i simptome koji prate ovu bolest. Kila nije uvek urgentno stanje, ali se svakako preporučuje saniranje u kratkom vremenskom periodu. Nekada se kila, ukoliko je tek formirana, može vratiti rukom spretnog lekara, ali uglavnom se preporučuje operacija bruha. Postoji nekoliko tipova kila koje se mogu javiti, a najčešće su:
- Preponska kila (oko 75% svih kila). Uglavnom se javlja kod muškaraca. Postoji direktna i indirektna preponska kila, u odnosu na položaj u preponama.
- Femoralna kila se češće javlja kod žena, a nalazi se u predelu prostiranja femoralne arterije.
- Pupčana kila – najčešće se javlja kod tek rođene dece, a slaba tačka se nalazi na pupku. Ova kila je opasna i operiše se do 4.godine života.
- Opturaciona kila
Simptomi bruha
Kakvi se simptomi bruha javljaju prvenstveno zavisi od tkiva koje je “zarobljeno” u kilnoj kesi. Najčešći simptomi jesu:
– nabreklost predela u kojem je kila nastala, najčešće je to predeo oko karlične kosti, a najviše dolazi do izražaja kada je osoba u stojećem položaju
– bol i neprijatne senzacije u predelu kile
– bol u preponama, posebno pri težim fizičkim aktivnostima
– osećaj slabosti i malaksalosti
– kod muškaraca se bol može proširiti i na genitalije, odnosno, javlja se bol u testisu
– psihički stres usled osećanja da “nešto klizi po telu”
Nekada, bruh može da se iskomplikuje ukoliko se uklješti i ukoliko tkivo koje se nalazi u bruhu ( ovo stanje se medicinski naziva inkarceracija ). Ova komplikacija može ostaviti veoma loše posledice po zdravlje, od odumiranja uklještenog creva, preko mogućeg razvoja sepse.
Simptomi uklještene kile jesu:
– vrtoglavica, povraćanje i muka
– povišena telesna temperatura
– bol koji se javlja iznenadno, prilikom rada ali i u miru
– kila postaje crvena do crne
– nemogućnost kretanja usled povećanja bola pri pokretu
Uzrok bruha
Većina kila nemaju poznati uzrok. Međutim, neka stanja uzrokuju pojavu kile.
– povećan pritisak u predelu stomaka ( stomačne tegobe i prenos iz pluća )
– postojanje slabe tačke na trbušnom zidu nakon povrede ili ranjavanja
– trudnoća
– često kašljanje ili kijanje
– genetska predispozicija
Kako izgleda bruh kod muškaraca ?
Bruh se, statistički, češće javlja kod pripadnika muškog pola. Za razliku od žena, kile kod muškaraca su uslovljene genetskim faktorom. Bol koji se javlja usled postojanja kile u blizini genitalija se često prenosi i na testise, tako da muškarac ima 2 vrste neprijatnih senzacija, zbog kile i bola u testisima. Bruh je lako uočljiv jer je velikih dimenzija i najčešće je smešten na unutrašnjoj strani butine gore. Muškarcima je bruh većih dimenzija nego kod žena, te s tim u vezi, uglavnom se opredeljuju za operaciju.
Simptomi bruha kod muškaraca
Kila je veoma bolna, a najčešći simptomi jesu:
– groznica i porast telesne temperature ( ukoliko je kila ogromnog obima)
– otežano kretanje usled bola
– otok testisa ( testis je bolan na palpaciju )
Kako prepoznati bruh kod žena? Simptomi bruha kod žena
Najčešći tip bruha kod žena jeste femoralna kila. Ovaj tip kile nastaje nakon trudnoće, kada je karlica rastegnuta i oslabljena, te postoji veliki broj slabih tačaka kroz kojih kila može da nastane. Kila je manjih dimenzija nego kod muškaraca, a često ne daje ni simptome, te se lečenje razmatra tek nakon oporavka trudnice od porođaja i babinja.
Iako često prolazi bez simptoma, mogu se javiti oštar bol u predelu genitalija usled blizine kile koja vrši pritisak na strukture, otežano kretanje i disanje.
Preponska kila – zašto je treba na vreme uočiti i lečiti ?
Preponska kila je operabilno stanje, a kod muškaraca,uzrok preponske kile leži u činjenici da je prilikom prolaza testisa kroz preponski kanal ostala slaba tačka kroz koju kila može proći. Problematika preponske kile nastaje u mogućim komplikacijama: kilu mogu da sačinjavaju važni nervi, vene i arterije čijim uklještenjem dolazi do uništavanja nerva i ishemije dela tela čija je vaskularizacija uklještena. Takođe, kao posledica preponske kile, može nastati sepsa koja se može proširiti na ceo organizam.
Pupčana kila – simptomi kod dece
Pupčana kila se javlja nakon rođenja na slaboj tački – pupku. Za razliku od kila kod odraslih osoba, kroz pupčanu kilu mogu da prođu vitalni organi – jetra, slezina. Operacija se vrši do 4.godine života, radi uklanjanja mogućih komplikacija. Nekada je nemoguće vratiti organe u stomak, i u tom slučaju, vrši se specifični zahvat – oblaganje ispalih organa u posebne kese sa fiziološkim rastvorom koje se drže van stomaka, a pod dejstvom gravitacione sile, organi se postepeno vraćaju unutra. Nakon povratka organa u trbušnu duplju, potrebno je mrežicompokriti slabu tačku kako se kila ne bi ponovo javila. Pored bruha kod dece, primećen je određen broj trudnica kojima se javila kila – naročito nakon napornih porođaja i kada je plod bio velike telesne težine. Pupčana kila kod trudnica se, u najvećem broju slučajeva, spontano povuče.
Operacija bruha
Operacija bruha predstavlja vid konačnog rešavanja kile, ukoliko nije moguće manuelno repozicionirati kilu. Operacija se sastoji od proširenja vrata kile kako bi vene, arterije i delovi creva koji su uklješteni u sredini mogli da se oslobode pritiska i neometano inervišu i vaskularizuju tkiva i organe. Nakon što se delovi kile oslobode, postavlja se mrežica na mestu slabe tačke kako bi se onemogućilo ponovno javljanje kile. Operacija je rutinska, oporavak postoji, ali vrlo brzo, osoba može da se vrati svakodnevnim aktivnostima. U poslednje vreme, u primeni je i laparoskopski vid lečenja.
Oporavak nakon operacije bruha
Postoperativni oporavak traje oko 6 nedelja. Za tih 6 nedelja, pacijentima se prepisuje strog režim ishrane kako bi se brže oporavili, ali nakon 6 nedelja, osoba može da se vrati na normalni režim. U toku samog oporavka, potrebno je dosta mirovanja i unošenja tečnosti, minimum 2 litara vode dnevno. Potrebno je reći da se kila često može ponovo javiti, tako da je obavezno obavljati redovne lekarske preglede radi utvrđivanja stanja postavljene mrežice.
